Tổng Hợp Các Lễ Cúng Quan Trọng Trong Tháng 7 Âm Lịch (Tháng Cô Hồn)

Tháng 7 âm lịch hàng năm, hay còn được biết đến với tên gọi ‘tháng cô hồn’ hoặc ‘tháng mở cửa mả’, luôn là khoảng thời gian đặc biệt trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Đây là lúc ranh giới giữa cõi âm và cõi dương được cho là mờ đi, các vong hồn được tự do trở về dương thế. Chính vì lẽ đó, trong tháng 7 âm lịch có rất nhiều lễ cúng quan trọng được tổ chức, thể hiện lòng thành kính, sự biết ơn và mong muốn cầu an cho cả người sống lẫn người đã khuất. Bài viết này sẽ tổng hợp và giải thích chi tiết về các lễ cúng phổ biến và ý nghĩa của chúng trong tháng 7 âm lịch.

1. Lễ Cúng Rằm Tháng 7 (Vu Lan Báo Hiếu và Xá Tội Vong Nhân)

Trong số các lễ cúng trong tháng 7, Rằm tháng 7 (ngày 15 âm lịch) là ngày quan trọng nhất và được mong chờ nhất. Ngày này hội tụ hai lễ lớn có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và tín ngưỡng của người Việt:

1.1. Lễ Vu Lan Báo Hiếu

• Ý nghĩa: Lễ Vu Lan có nguồn gốc từ câu chuyện Đức Phật dạy về việc Bồ Tát Mục Kiền Liên cứu mẹ khỏi kiếp ngạ quỷ. Đây là dịp để con cái bày tỏ lòng hiếu thảo, biết ơn công sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, ông bà, tổ tiên, cả những người còn sống và những người đã khuất.
• Nghi thức:
  • Đi chùa: Nhiều gia đình thường đi chùa để cầu siêu cho tổ tiên, cha mẹ, cầu an cho người sống và cài hoa hồng lên áo (hoa đỏ cho người còn cha mẹ, hoa trắng cho người đã mất cha hoặc mẹ) để tưởng nhớ.
  • Cúng dường Tam Bảo: Dâng lễ vật lên chùa để cúng dường chư Phật, chư Tăng.
  • Phóng sinh: Mua chim, cá để phóng sinh, thể hiện lòng từ bi.
  • Ăn chay: Nhiều người chọn ăn chay trong ngày này để thanh tịnh tâm hồn và cầu nguyện.

1.2. Lễ Xá Tội Vong Nhân (Cúng Cô Hồn)

• Ý nghĩa: Lễ Xá Tội Vong Nhân hay cúng cô hồn, cúng thí thực, là lễ cúng dành cho những vong hồn không nơi nương tựa, không có người thờ cúng, những vong linh chết oan, chết đường, chết chợ. Mục đích là để bố thí thức ăn, đồ dùng, cầu siêu cho các vong linh này được siêu thoát, không quấy phá dương gian.
• Thời gian: Thường được cúng vào buổi chiều tối ngày Rằm tháng 7 hoặc các ngày khác trong tháng 7, tránh cúng vào ban ngày vì cho rằng các vong hồn yếu ớt sẽ khó nhận được lễ vật.
• Lễ vật:
  • Nhang, đèn, hương, hoa, trà, rượu.
  • Gạo, muối (rải ra sân).
  • Bánh kẹo, bỏng, chè, cháo trắng (loãng), ngô luộc, khoai luộc.
  • Tiền vàng, quần áo chúng sinh (bằng mã).
  • Mâm ngũ quả, trầu cau.
  • Nước lã hoặc nước sôi để nguội.
• Lưu ý: Mâm cúng cô hồn thường được đặt ngoài sân, trước cửa nhà, không đặt trong nhà. Sau khi cúng xong, gạo và muối thường được rắc ra sân, đường, hoặc để lại cho trẻ con nhặt lộc.

2. Lễ Cúng Gia Tiên (Cúng Tổ Tiên)

Ngoài Rằm tháng 7, nhiều gia đình còn tổ chức cúng gia tiên vào các ngày khác trong tháng 7 âm lịch, thường là vào đầu tháng (mùng 1, mùng 2) hoặc giữa tháng (14, 15). Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ đến ông bà, tổ tiên đã khuất.

• Ý nghĩa: Thể hiện đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’, cầu mong tổ tiên phù hộ cho con cháu được bình an, mạnh khỏe, làm ăn phát đạt.
• Thời gian: Có thể cúng vào sáng hoặc chiều các ngày đã chọn.
• Lễ vật:
  • Hương, hoa, trầu cau, nước, rượu.
  • Mâm cơm mặn hoặc chay tùy theo phong tục gia đình. Mâm cơm mặn thường có gà luộc, xôi, các món canh, xào. Mâm cơm chay có thể là các món đậu phụ, rau củ quả, chè.
  • Mâm ngũ quả.
  • Vàng mã, tiền âm phủ (tùy tục từng địa phương).
• Nghi thức: Gia chủ thắp hương, đọc văn khấn, sau đó thụ lộc cùng gia đình.

3. Lễ Cúng Thần Tài, Thổ Địa

Dù tháng 7 âm lịch được coi là tháng không may mắn, nhưng việc cúng Thần Tài, Thổ Địa vẫn được duy trì đều đặn vào mùng 1 và ngày rằm hàng tháng. Đây là hai vị thần cai quản đất đai và tài lộc trong nhà, việc cúng bái thường xuyên nhằm cầu mong sự phù hộ, mang lại may mắn, tài lộc cho gia đình.

• Ý nghĩa: Cầu mong Thần Tài ban phát tài lộc, công việc thuận lợi, Thổ Địa giữ gìn nhà cửa an lành, bình yên.
• Thời gian: Sáng sớm mùng 1 và ngày 15 âm lịch hàng tháng.
• Lễ vật:
  • Nhang, đèn, hoa quả, nước sạch.
  • Rượu, thuốc lá, trầu cau.
  • Bánh kẹo, chè.
  • Thịt heo quay, trứng luộc (tùy gia đình).
  • Cà phê sữa hoặc nước ngọt (đặc biệt đối với Thần Tài).
• Nghi thức: Đặt lễ vật lên ban thờ Thần Tài – Thổ Địa, thắp hương, đọc văn khấn.

4. Lễ Cúng Chúng Sinh (Ngoài trời)

Ngoài lễ cúng cô hồn chính vào Rằm tháng 7, nhiều gia đình có thể tổ chức cúng chúng sinh thêm vào các ngày khác trong tháng 7, đặc biệt là vào những ngày đầu hoặc cuối tháng. Đây là một hình thức bổ sung cho lễ Xá Tội Vong Nhân, nhằm chia sẻ lòng từ bi đến nhiều vong linh hơn.

• Ý nghĩa: Bố thí, giúp đỡ các vong hồn lang thang, không nơi nương tựa, mong cầu sự bình an, không bị quấy nhiễu.
• Thời gian: Buổi chiều tối các ngày bất kỳ trong tháng 7 âm lịch, tránh cúng vào ban ngày.
• Lễ vật: Tương tự như lễ vật cúng cô hồn chính, bao gồm gạo, muối, cháo trắng, bánh kẹo, tiền vàng mã, nước lã.
• Địa điểm: Đặt mâm cúng ở ngoài sân, vỉa hè, nơi thoáng đãng.

5. Lễ Cúng Giàng (Lễ Cúng Đất Đai)

Ở một số vùng miền, đặc biệt là các vùng nông thôn hoặc có truyền thống thờ cúng đất đai mạnh mẽ, người ta còn tổ chức lễ cúng Giàng (hay cúng Thổ Công, cúng đất đai) vào tháng 7. Mặc dù không phổ biến bằng Rằm tháng 7, nhưng đây cũng là một nghi lễ quan trọng để cầu mong sự bình yên, no ấm cho gia đình và mùa màng.

• Ý nghĩa: Tạ ơn thần linh cai quản đất đai, cầu mong thần linh phù hộ cho đất đai màu mỡ, cây cối tốt tươi, gia đình an lành, không gặp tai ương.
• Thời gian: Tùy theo tục lệ từng địa phương, có thể là đầu tháng hoặc giữa tháng.
• Lễ vật:
  • Mâm cơm mặn hoặc chay tùy theo khả năng và tín ngưỡng.
  • Hương, hoa, trầu cau, rượu, nước.
  • Tiền vàng mã.
• Địa điểm: Thường được cúng tại sân hoặc góc vườn, nơi có bàn thờ Thổ Công.

Những Điều Cần Lưu Ý Trong Tháng 7 Âm Lịch

Ngoài việc chuẩn bị các lễ cúng đầy đủ, chu đáo, người Việt còn có nhiều kiêng kỵ và lưu ý trong tháng 7 âm lịch để tránh những điều không may:

• Tránh đi chơi đêm muộn: Đặc biệt là ở những nơi hoang vắng, nghĩa địa.
• Không bơi lội ở sông suối, ao hồ: Nhiều người tin rằng có vong hồn bị chết đuối sẽ kéo người khác xuống.
• Không nhặt tiền lẻ rơi ngoài đường: Có thể là tiền cúng cô hồn, nhặt về dễ mang xui xẻo.
• Hạn chế làm việc lớn: Như cưới hỏi, động thổ, xây nhà, khai trương cửa hàng.
• Không phơi quần áo ban đêm: Sợ vong hồn mượn mặc.
• Không gọi tên nhau trong đêm: Tránh bị ma quỷ trêu chọc.
• Luôn giữ tâm thiện lành: Làm nhiều việc thiện, giúp đỡ người khác để tích đức.
• Ăn chay niệm Phật: Nhiều người chọn ăn chay trong tháng này để thanh tịnh tâm hồn và hồi hướng công đức.

Kết Luận

Tháng 7 âm lịch không chỉ là tháng của những lễ cúng mà còn là thời điểm để mỗi người con bày tỏ lòng hiếu thảo với cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Đồng thời, đây cũng là dịp để thể hiện lòng từ bi, nhân ái với những vong linh không nơi nương tựa, cầu mong cho tất cả đều được siêu thoát và bình an. Việc hiểu rõ ý nghĩa và cách thực hiện các lễ cúng trong tháng 7 sẽ giúp chúng ta duy trì nét đẹp văn hóa tâm linh, mang lại sự an yên cho bản thân và gia đình.